Gent, speelveld van de beeldende kunst (1957-1987)
 
Koen Brams
Postkaart
van Marcel Broodthaersaan
Karel Geirlandt01.03.1974

In 1973 oefent Karel Geirlandt (1919-1989) reeds bijna drie decennia het beroep uit van advocaat. Sinds het midden van de jaren 50 combineert hij zijn juridische werkzaamheden met tal van functies van maatschappelijke en artistieke aard. Zo is hij een geëngageerd lid van de Oost-Vlaamse sectie van de Ligue Esthétique Belge en zetelt hij als secretaris in de Commissie van het Museum van Oudheidkunde van Gent. In 1957 staat hij aan de wieg van de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst (VMHK), een genootschap dat zich tot doel stelt om te “ijveren voor het oprichten en verdedigen te Gent van een Museum voor Hedendaagse Kunst, beantwoordend aan de hedendaagse noden en aan de vereisten van een levend, opvoedend en leidend cultuurcentrum voor hedendaagse stijlvorming” [artikel 2 van de statuten van de VMHK, zoals gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, d.d. 30 november 1957]. In 1958 wordt hij bovendien benoemd tot lid van de Commissie van het Museum voor Schone Kunsten van Gent (MSK). Vooral als voorzitter van de VMHK en als commissielid van het MSK heeft Geirlandt baanbrekend werk verricht in Gent, zowel betreffende de verwerving van kunstwerken als wat de organisatie van tentoonstellingen en discursieve manifestaties aangaat.

In 1973 wendt de advocaat en cultuurpromotor het hoofd af van Gent. Nadat hij vernomen heeft dat Jan Van Lerberghe afscheid neemt als directeur-generaal van de Vereniging voor Tentoonstellingen van het Paleis voor Schone Kunsten (Brussel), heeft hij de ambitie om deze vacature in te vullen. Geirlandt slaagt in zijn opzet. In de lente van 1973 krijgt hij het officieuze bericht dat het door hem gewenste mandaat voor hem is weggelegd. Het zal echter nog tot januari 1974 duren vooraleer de formele bevestiging komt dat hij de Vereniging voor Tentoonstellingen mag leiden… vanaf 1 september 1974. In de tussentijd neemt Suzanne Bertouille de honneurs waar als interim-directeur-generaal. Het is vooralsnog onduidelijk waarom Geirlandt pas vijftien maanden na de officieuze toezegging aan de slag kon gaan in het Paleis voor Schone Kunsten. In de VMHK gaat het in ieder geval een pak sneller. Op 9 januari 1974 maakt de Gentse advocaat aan de leden van de raad van beheer van de Vereniging bekend dat zijn “benoeming in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel thans bezegeld werd”. In dezelfde brief kondigt hij zijn ontslag aan als voorzitter. Hij wordt opgevolgd door Roger Matthys, die zijn mandaat als secretaris doorgeeft aan Marc De Cock. Geirlandt neemt niet enkel ontslag als voorzitter van de VMHK, hij zegt ook de advocatuur definitief vaarwel. Het advocatenkantoor komt in handen van zijn vennoot, John Bultinck.

Twee maanden nadat Geirlandt de verlossende — zij het officieuze — woorden uit Brussel heeft ontvangen, valt bij de Gentse kunstpromotor een merkwaardige postkaart in de bus. Zowel de voor- als achterkant zijn bijzonder. Op de rectozijde is het Gentse justitiepaleis te zien, gefotografeerd vanaf de Recollettenlei, met de Leie (links) en de Ketelvaart (rechts). Op de versozijde staat in handschrift geschreven: “…pour la défense de la veuve, de l’orphelin et de l’artiste… Londres, 1 mars ’74. M.B.” Marcel Broodthaers, die reeds geruime tijd in de Engelse hoofdstad woonachtig is, meer bepaald op het adres Willes Road 49 (Kentish Town), brengt een opvallende groet aan de man met wie hij reeds een klein decennium in contact staat. Met de keuze van de postkaart — het gerechtsgebouw van Gent waar Geirlandt 27 jaar werkzaam is geweest — geeft hij impliciet aan op de hoogte te zijn van de opmerkelijke carrièreswitch van de Gentenaar. Als deze interpretatie correct is, mag dan de tekst, waarin Broodthaers de kunstenaar op gelijke hoogte stelt met de sociaal zwaksten (de weduwe en het weeskind), worden begrepen als een (ironische?) vraag om hulp aan het adres van iemand die een van de meest prestigieuze posities zal bekleden in de Belgische kunstwereld?

Met dank aan: Simon Delobel, Toni Geirlandt, Carlos Montalvo, Cateau Robberechts en Raf Wollaert.

Postkaart van Marcel Broodthaers aan Karel Geirlandt, 01.03.1974, archief Karel Geirlandt
 
Brief van
Robrecht Vermeire aan
Staf Vermeire
26.01.1955
Brief van
Paul Snoekaan
Paul De Ryck
30.08.1955
Brief van
Werner Verstraetenaan
Paul Van Gysegem
01.09.1957
Brief van
Werner Verstraetenaan
Willem M. Roggeman
27.09.1957
Brief van
Albert Mariënaan
Peter Dietrich
12.01.1959
Brief van
Luc Peireaan
Georges Chabot
05.02.1960
Brief van
Paul De Vreeaan
Karel Geirlandt
20.06.1961
Brief van
Paul De Vreeaan
Karel Geirlandt
24.05.1962
Brief van
Karel Geirlandtaan
Paul De Vree en Jack Schelfhout
28.03.1963
Brief van
Marcel Duchampaan
Paul Eeckhout
22.03.1964
Brief van
René Magritteaan
de organisatoren van het 51ste Salon voor Schone Kunsten (Gent)
14.09.1965
Brief van
Mark Verstocktaan
Yves De Smet
22.12.1965
Brief van
Jenny Van Driesscheaan
Jan Van Den Abbeel
01.02.1966
Brief van
Fernand Auweraaan
Jan Emiel Daele
15.10.1967
Brief van
Edy de Wildeaan
Nieuwe Rococo
22.11.1967
Brief van
Yves De Smetaan
Amédée Cortier
03.06.1969
Letter experiment Philippe Van Snick 11.1969
Brief van
Kristien De Witteaan
Suzanne Caura en Joseph Willaert
27.05.1970
Postkaart
van Johan Van Geluweaan
Robert Clicque
11.1971
Brief van
Joseph Willaertaan
René Heyvaert
22.12.1971
Brief van
Claude Vanderschuerenaan
de leden van Studio E
25.04.1973
Brief van
Jan Vercruysseaan
Pjeroo Roobjee
19.06.1973
Brief van
Stanislas Van der Bremptaan
Max Selen
19.10.1973
Brief van
Jan Hoetaan
Karel Dierickx
24.12.1974
Brief van
René Heyvaertaan
Anne-Marie Jacobs
16.02.1975
Brief van
Bryan Greenaan
Robert Clicque
05.1967
Overlijdensbericht van Jean-F. Warie-SCHWIND 28.05.1976
Brief van
de redactie van de Haagse Postaan
Candid
05.09.1977
Brief van
Jan Hoetaan
Robert Vandewege
25.04.1978
Brief van
Wim Van Muldersaan
Danny Devos
08.02.1979
Brief van
N.N.aan
IPEM
s.d. (c. 1980)
Brief van
James Lee Byarsaan
Jan Hoet
17.05.1980
Brief van
Ann Decaesteckeraan
Cultureel Comité Sint-Amandsberg & Stichting Mevr. J. Dhondt-Dhaenens
18.01.1982
Brief van
Raoul De Keyseraan
Jan Hoet
12.05.1982
Postkaart
van René Heyvaertaan
Sigefride Hautman en Narcisse Tordoir
20.10.1983
Brief van
Jan Vercruysseaan
Jo Coucke
13.06.1985
Brief van
Koen Vosaan
de pers
30.09.1985
Brief van
Yves De Smetaan
Jo Coucke
18.07.1985
Brief van
Patrick Van Caeckenberghaan
Marc Goethals
12.02.1986
Brief van
Dan Van Severenaan
de Culturele dienst van de A.S.L.K.
02.03.1986
Brief van
Kasper Königaan
Bart Cassiman
03.03.1986
Brief van
Herman Van Hoveaan
Dan Van Severen
17.03.1986
Brief van
Trudo Engelsaan
Claude Yande
s.d. (zomer 1986)
Brief van
Kasper Königaan
Bart Cassiman
23.01.1987
Brief van
Philippe Vandenbergaan
Franklin Engeln
16.02.1987
Brief van
Franklin Engelnaan
Philippe Vandenberg
09.05.1987
Brief van
Jan Vercruysseaan
Joost Declercq
10.1986
Mail art project van Danny Devos 08.1981
Postkaart
van Marcel Broodthaersaan
Karel Geirlandt
01.03.1974
Brief van
William Graatsmaaan
Amédée Cortier
31.01.1971