In november 1971 richt de 42-jarige Waregemse architect en kunstenaar Johan Van Geluwe (1929-2020) een postkaart aan zijn Gentse collega-kunstenaar Robert Clicque (°1945). Met de kaart brengt hij zijn vriend op de hoogte dat een optreden van de Antwerpse architect-kunstenaar Luc Deleu (°1944) wordt uitgesteld tot 11 januari 1972.
Johan Van Geluwe maakte kennis met Luc Deleu toen deze stage liep bij architect Walter Steenhoudt (°1930), met wie Van Geluwe goed bevriend was. Al tijdens zijn studies aan het Hoger Architectuurinstituut Sint-Lukas te Brussel raakte Deleu ervan overtuigd dat architectuur te enggeestig werd benaderd en de toekomst ervan niet langer kon liggen in het optrekken van gebouwen.
In februari 1970, enkele maanden nadat Deleu zijn diploma architectuur behaalde, nodigde hij Steenhoudt en Van Geluwe uit voor zijn eerste solotentoonstelling met de provocerende titel ‘Luc Deleu neemt afscheid van de architectuur’. De expositie vond plaats in het Antwerpse Vacuum voor nieuwe dimensies, een tentoonstellingsruimte die de maand voordien werd geopend op het gelijkvloers van een art nouveau pand op de Cogels-Osylei 42. Vacuum betrof een initiatief van de kunstenaar Filip Francis (°1944), een jeugdvriend van Deleu, en diens echtgenote Maryse Masson. Het koppel bewoonde het pand samen met Deleu en muzikant en schilder George Smits (1944-1997), die tevens gekend was onder de bijnaam ‘Toet’. De tentoonstelling, waarbij de eigenzinnige architect maquettes en tekeningen toonde die zijn weerzin om het reguliere parcours te volgen onderstreepten, kon op weinig begrip rekenen vanuit de Orde der Architecten. De dag na de opening werd Deleu via een aangetekend schrijven uit de Orde gezet.
In hetzelfde jaar richtte Deleu een interdisciplinair architectuur- en stedenbouwkundigbureau op. Uit weigering onder eigennaam te werken en spottend met de vele ‘topconferenties’ die destijds werden ingericht, doopte Deleu zijn zaak T.O.P. (Turning on Planning) office. Om de indruk te wekken dat het een grote firma betrof, werd het logo – een omgekeerde gespiegelde wereldbol – gezeefdrukt op wagens van verschillende vrienden. Van Geluwe die zich in 1969 reeds had benoemd tot hoofd van drie fictionele instituten (Art Recycling Terminal (A.R.T.), Multinational Art Office (M.A.O.) en het Museum of Museums (M.O.M.)), nam de vertegenwoordiging van T.O.P. office Waregem voor zijn rekening. Robert Clicque stond in voor de Gentse afdeling.
Als lid van de Vlaamse Architecten Vereniging (VAV), nodigde Van Geluwe T.O.P. office uit in de lokalen van de vereniging in de Hoogstraat 45 te Gent. Zonder de leden hiervan op de hoogte te brengen, zou Deleu de geplande zitting aanwenden om ruchtbaarheid te geven aan zijn revolutionaire gedachtegoed. Geïnspireerd door de grote leegstand in een dichtbebouwd Vlaanderen, trachtte Deleu, bijgestaan door zijn Antwerpse kompanen Francis en Smits, de leden van de vereniging te overtuigen om te stoppen met bouwen. Het betoog gewijd aan ‘arshitecture’, dat Deleu had aangevat na het innemen van lsd, werd muzikaal begeleid door Smits die de ruimte werd binnengedragen in een grote, dichtgetimmerde kist. De muzikant bleef gedurende het volledige gebeuren in de kist die hij gebruikte als klankkast voor zijn gitaarspel. Bij afloop van het optreden werd de nog ongeopende kist weer naar buiten gebracht.
Robert Clicque, die door Van Geluwes postkaart op de hoogte werd gebracht van de datum en het precieze tijdstip van het evenement, was niet aanwezig. Hij wachtte de goede afloop ervan af in een plaatselijk café.
Met dank aan Robert Clicque, Luc Deleu, het Stadsarchief Waregem en de Stichting Johan Van Geluwe.
