Gent, speelveld van de beeldende kunst (1957-1987)
 
Wouter De Vleeschouwer
Brief van
Albert Mariënaan
Peter Dietrich12.01.1959

Op 12 januari 1959 laat de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Albert Mariën (1896-1964), in een kort bericht aan Peter Dietrich weten dat het provinciebestuur heeft beslist geen toelage toe te kennen aan Het Antenneke, een literair en artistiek kwartaaltijdschrift dat werd opgericht in mei 1954. In juni 1959 verschijnt het twintigste en laatste nummer. Tevens wordt de gelijknamige kunstgroep ontbonden, die zich van bij het begin rond het tijdschrift had geschaard. Dit laatste wordt op 15 september 1959 in de Gentse socialistische krant Vooruit gemeld door Jos Murez (1927-1996), redacteur bij Vooruit en een van de oprichters van Het Antenneke (samen met Marcel De Rycke (1924-1983)). Ligt de beslissing van het provinciebestuur, en het daaruit voortvloeiende tekort aan financiële middelen, aan de basis van deze stopzetting, of is er meer aan de hand?

Het Antenneke wordt vanaf het derde nummer (maart 1955) bestierd door Jos Murez, Peter Dietrich (pseudoniem van Roger Windels) en schilder Richard Foncke (1920-2005). Foncke, later vooral bekend als houder van een galerie onder zijn eigen naam, is naast redacteur ook voorzitter van de kunstgroep Het Antenneke. Dit collectief van jonge schilders en beeldhouwers (en later ook musici) organiseert geregeld debatten over kunst, concerten, maar vooral presentaties van jonge (voornamelijk) Gentse kunstenaars en enkele groots opgezette groepsexposities. Zo vindt er in de tweede helft van januari 1958 een grote manifestatie plaats van de leden van Het Antenneke in de ruimte van de Kunst- en Letterenkring (Recollettenlei 3).

In een anoniem verslag (d.d. 1 januari 1958) worden de verschillende gebeurtenissen uiteengezet die aan deze expositie voorafgaan. Verwezen wordt naar de breuklijnen die zich in de groep aftekenen na een debat over abstracte kunst, dat op 8 januari 1957 plaatsvindt in Café Royal (Theaterstraat). Daarna stuit de inrichting van een vernieuwde jury, die kersverse leden moet aanvaarden, tijdens de algemene vergadering op 8 oktober 1957 op fel protest van enkele aanwezigen. Tijdens de beoordeling van de ingezonden werken op de vergadering later dat jaar gaat het helemaal fout: tot grote onvrede van de aanwezige leden worden te weinig werken door de jury geselecteerd. Na enkele hevige discussies tijdens een spoedvergadering (d.d. 30 december 1957) wordt uiteindelijk een consensus over de keuze van de werken bereikt en kan de manifestatie alsnog doorgaan, maar de initiële jury (waartoe ook de redactie van het tijdschrift behoort) heeft op pijnlijke wijze gezichtsverlies geleden.

In de nasleep van voorgaande gebeurtenissen, nodigt Richard Foncke, die samen met zijn collega’s in de klappen had gedeeld, zes kunstenaars uit voor deelname aan de volgende jaarlijkse groepsmanifestatie, met name Jan Burssens, Octave Landuyt, Jozef Mees, Roger Raveel, Paul Van Gysegem én zichzelf. Voor Murez druist deze zet in tegen het initiële doel van Het Antenneke, namelijk het promoten van jonge en onbekende kunstenaars. Als antwoord op zijn ongenoegen ontvangt Murez per aangetekende brief prompt zijn ontslag van het duo Foncke-Dietrich, waarna hij op zijn beurt een stemming vraagt bij de leden van Het Antenneke tijdens de maandvergadering op 9 december 1958. Murez komt afgetekend als winnaar uit de bus, maar staat er vanaf dan alleen voor: Dietrich en Foncke nemen ontslag. Hij staat vanaf dat moment alleen in voor het redactiebeheer. In het achttiende nummer (december 1958) geeft Murez hierover tekst en uitleg in zijn tekst Kritiek der feiten en der fouten.

Wanneer de gouverneur van Oost-Vlaanderen op 12 januari 1959 een brief stuurt naar Het Antenneke, is Dietrich geen lid meer van de redactie. Het is maar de vraag of Murez deze brief ook heeft gelezen. Wel staat vast dat nog enkele tentoonstellingen worden georganiseerd in het kunstenaarscafé Taverne Antonio (Borluutstraat 33), uitgebaat door schilder-beeldhouwer en lid Bert De Clerck (1912-1989). Tot een groepsmanifestatie van Het Antenneke komt het niet meer. Foncke, Burssens, Mees, Raveel, Landuyt en Van Gysegem stellen wel alsnog samen tentoon, in het Museum Arnold Vander Haeghen (Veldstraat 62) in februari 1959.

Tenslotte, amper enkele maanden na de stopzetting van Het Antenneke, verschijnt een nieuw tijdschrift in Gent, Het 5e Wiel, opgericht door… Richard Foncke. Ook Dietrich is een vast medewerker van dit tijdschrift.

Met dank aan: Koen Brams, Enid Stassyns, Jackie tange, Timothy Minjauw en St. John Gent.

Brief van Albert Mariën aan Peter Dietrich, 12.01.1959
Affiche van de tentoonstelling van Het Antenneke in Galerie Parnasse, Gent, 1956, collectie Etienne Desmet
Groepsfoto leden Het Antenneke tijdens de vernissage in Galerie Parnasse, Gent, 1956, collectie Etienne Desmet, © Roger Hespel
Uitnodigingsfolder voor de tentoonstelling van Het Antenneke in de Kunst- en Letterenkring, Gent, 1958
Lidkaart van de Kunstgroep Het Antenneke, 1958
Uitnodigingskaart voor de tentoonstelling 'Richard Foncke, Jan Burssens, Jozef Mees, Roger Raveel, Octave Landuyt, M. Van Gyseghem', Museum Arnold Vander Haeghen, Gent, februari 1959
 
Brief van
Robrecht Vermeire aan
Staf Vermeire
26.01.1955
Brief van
Paul Snoekaan
Paul De Ryck
30.08.1955
Brief van
Werner Verstraetenaan
Paul Van Gysegem
01.09.1957
Brief van
Werner Verstraetenaan
Willem M. Roggeman
27.09.1957
Brief van
Albert Mariënaan
Peter Dietrich
12.01.1959
Brief van
Luc Peireaan
Georges Chabot
05.02.1960
Brief van
Paul De Vreeaan
Karel Geirlandt
20.06.1961
Brief van
Paul De Vreeaan
Karel Geirlandt
24.05.1962
Brief van
Karel Geirlandtaan
Paul De Vree en Jack Schelfhout
28.03.1963
Brief van
Marcel Duchampaan
Paul Eeckhout
22.03.1964
Brief van
René Magritteaan
de organisatoren van het 51ste Salon voor Schone Kunsten (Gent)
14.09.1965
Brief van
Mark Verstocktaan
Yves De Smet
22.12.1965
Brief van
Jenny Van Driesscheaan
Jan Van Den Abbeel
01.02.1966
Brief van
Fernand Auweraaan
Jan Emiel Daele
15.10.1967
Brief van
Edy de Wildeaan
Nieuwe Rococo
22.11.1967
Brief van
Yves De Smetaan
Amédée Cortier
03.06.1969
Letter experiment Philippe Van Snick 11.1969
Brief van
Kristien De Witteaan
Suzanne Caura en Joseph Willaert
27.05.1970
Postkaart
van Johan Van Geluweaan
Robert Clicque
11.1971
Brief van
Joseph Willaertaan
René Heyvaert
22.12.1971
Brief van
Claude Vanderschuerenaan
de leden van Studio E
25.04.1973
Brief van
Jan Vercruysseaan
Pjeroo Roobjee
19.06.1973
Brief van
Stanislas Van der Bremptaan
Max Selen
19.10.1973
Brief van
Jan Hoetaan
Karel Dierickx
24.12.1974
Brief van
René Heyvaertaan
Anne-Marie Jacobs
16.02.1975
Brief van
Bryan Greenaan
Robert Clicque
05.1967
Overlijdensbericht van Jean-F. Warie-SCHWIND 28.05.1976
Brief van
de redactie van de Haagse Postaan
Candid
05.09.1977
Brief van
Jan Hoetaan
Robert Vandewege
25.04.1978
Brief van
Wim Van Muldersaan
Danny Devos
08.02.1979
Brief van
N.N.aan
IPEM
s.d. (c. 1980)
Brief van
James Lee Byarsaan
Jan Hoet
17.05.1980
Brief van
Ann Decaesteckeraan
Cultureel Comité Sint-Amandsberg & Stichting Mevr. J. Dhondt-Dhaenens
18.01.1982
Brief van
Raoul De Keyseraan
Jan Hoet
12.05.1982
Postkaart
van René Heyvaertaan
Sigefride Hautman en Narcisse Tordoir
20.10.1983
Brief van
Jan Vercruysseaan
Jo Coucke
13.06.1985
Brief van
Koen Vosaan
de pers
30.09.1985
Brief van
Yves De Smetaan
Jo Coucke
18.07.1985
Brief van
Patrick Van Caeckenberghaan
Marc Goethals
12.02.1986
Brief van
Dan Van Severenaan
de Culturele dienst van de A.S.L.K.
02.03.1986
Brief van
Kasper Königaan
Bart Cassiman
03.03.1986
Brief van
Herman Van Hoveaan
Dan Van Severen
17.03.1986
Brief van
Trudo Engelsaan
Claude Yande
s.d. (zomer 1986)
Brief van
Kasper Königaan
Bart Cassiman
23.01.1987
Brief van
Philippe Vandenbergaan
Franklin Engeln
16.02.1987
Brief van
Franklin Engelnaan
Philippe Vandenberg
09.05.1987
Brief van
Jan Vercruysseaan
Joost Declercq
10.1986
Mail art project van Danny Devos 08.1981
Postkaart
van Marcel Broodthaersaan
Karel Geirlandt
01.03.1974
Brief van
William Graatsmaaan
Amédée Cortier
31.01.1971